Özellikle gıda maddelerinin taşınması, muhafaza edilmesi gibi alanlarda kullanılan sargı, muhafaza, koruma, bozulmayı ve dağılmayı engelleme, gibi konularda iş gören karton, plastik, kağıt gibi maddelerden üretilen saklama ürünlerine ambalaj diyoruz.
Ambalaj, mamul ürünlerin tüketiciye sunulurken bütünlüğünü ve tazeliğini korumasını sağlar. Ambalaj nedir diye yöneltilen bir soruya ambalaj; insan sağlığını baz alarak üretilen, zararlı madde içermemesi öncelikli koşul olan, günümüzde doğada yok olabilmesi tercih konusu olan belirli hammaddelerden üretilen ürünlere verilen genel addır da diyebiliriz. Yerleşik hayat ve özellikle şehir hayatının yoğunlaşmasıyla birlikte ambalajlamanın da önemi artmıştır.
Ambalajlar birçok hammaddeden üretilebilir. Genellikle kağıt, karton, plastik gibi maddelerden üretilen ambalajlar, gıda maddelerinin muhafaza edilmesi, dış etkenlerden korunması, tazeliğini yitirmemesi gibi konularda başrol oynar. Satış Ambalajı, grup ambalajı ve nakliye ambalajı şeklinde genel olarak da kategorize edilebilir.
Satış ambalajı, direkt tüketici ile temas eden ve ürün bilgilerini tüketiciye aktaran ambalajlara verilen addır. Grup ambalajı ise satış ambalajlarını muhafaza ederek zarar görmelerini engellemek amacıyla üretilmiş ambalajlardır. Nakliye ambalajları ise, ilk iki ambalajın tamamını korumak üzere üretilmiş, en dayanıklı ambalajlardır. Tüm ürünleri ve grupları, dış etkilerden ve darbelerden korumaya yarayan nakliye ambalajları, genellikle karton, karton türevi olan mukavva ve oluklu mukavva, ağaç gibi maddelerden üretilir.
Ambalajlar, insan kullanımına ve ya tüketimine sunulan tüm ürünlerin muhafaza, koruma ve taşıma gibi alanlarının tamamında kullanılır. Bir ürünü muhafaza edebilmek için birincil ambalaj kullanılır ve ardından gruplar halinde toparlanan ürünleri bir arada tutarak koruyan ve muhafaza eden ikincil ambalajlar devreye girer.
İkincil ambalajlar genellikle kartondan imal edilir. Grup ambalajları korumak içinse üçüncül olarak tabir edilen nakliye ambalajları kullanılır. Nakliye ambalajları, sağlamlık açısından büyük bir öneme sahiptir; çünkü nakliye ambalajları grup ve ürün ambalajlarının tam anlamıyla korunması için üretilmişlerdir. Bunların dışında ambalajlar, özellikle sıvı gıda maddelerinin muhafaza edilmesinde kullanılır ve gruplara ayrılırlar. Plastik, cam, karton gibi maddelerden üretilen ambalajlar, ürünlerin paketlenmesini, uzun ömürlü olmalarını ve muhafaza edilmelerinin kolaylaşmasını sağlarlar.
Ambalajlar Dünya üzerinde üretilen, son tüketiciye hitap eden neredeyse hemen her ürünün muhafazasında kullanılmaktadır. Ürün ne kadar kaliteli olursa olsun, ürünün ambalajının görselinin ve kalitesinin önemi çok yüksektir. Bu sebepten dolayı üretilen her ürün için kullanılan ambalajlar, her yerde kullanılmaktadır.
Yukarıda anlattıklarımızı biraz açalım. Ambalajlar birçok fonksiyona sahiptir. Bilgilendirme, koruma, tanıtma, ilgi çekme, hijyen, pratik açılım, pratik kullanım gibi çeşitlendirebileceğimiz ambalajlar ile ilgili daha birçok çeşitlendirme yapılabilir. Gıda maddelerinin ambalajları genellikle bilgilendirme, kolay taşıma, cezbetme, satın alımı teşvik etme, ürünü koruma, uzun raf ömrü sağlama, bozulmayı engelleme gibi işlere yarar. En fonksiyonel ambalaj çeşitleri gıda maddeleri için üretilmiş ambalajlardır. Örneğin; UHT diye tabir edilen ambalajlar, süt ve sütten mamul edilen ürünlerin raf ömrünün uzun olmasını ve ürünlerin özelliklerini muhafaza edebilmesini sağlarlar. Ambalajlar, gelişen Dünya’nın vazgeçilmez bir parçasıdır. Günümüzde ambalajların insan sağlığını korumasının yanı sıra doğayı da koruması birçok ülke için büyük önem taşımaktadır. Bu sebepten dolayı ambalajlar, genellikle çok fonksiyonel ürünlerdir.
Bir ambalajın doğada yok olmaması, hijyen şartlarını karşılamaması, çok çabuk deforme olması ve ya dayanıklı olmaması, ürün bütünlüğünü koruyabilecek niteliklere sahip olmaması, üretici imajını zedeleyebilecek durumlardır. Bu sebepten dolayıdır ki gıda üreticilerinin neredeyse tamamının ambalaj konusunda Ar-Ge çalışmaları vardır. İthalat ve ihracatta kullanılan ürünlerin tamamında fonksiyon çeşitliliğine sahip ambalajlar kullanılmaktadır. Bilgi içeriklerinin yanında üretici firma ile ilgili detayların da sunulduğu birincil ambalajlar, yoğun nüfuslara sahip ülkelerde ürün satış miktarlarını yükseltebilmek için çeşitli çekici içeriklerde üretilmektedir. Ambalajların esas konularından sapmaya başladığı günümüzde, neredeyse ürün detaylarına değil de ambalajın albenisine bakarak satın almalar yaşanmaktadır. Ambalajların genel amaçları ürünü muhafaza etmek ve uzun raf ömrüne sahip olmasını sağlamaktır. Ürün çeşitliliğinin hat safhalara ulaşmasıyla birlikte ambalajların asıl amaçlarını koruyarak, çok farklı versiyonlarda ve cazip şekillerde üretildikleri görülmektedir.